Научный архив: статьи

20-րդ դարի 60-ական թվականներին ԽՍՀՄ-ում սկսեցին ձևավորվել այլախոհական շարժումներ, որոնք տարածվեցին նաև Խորհրդային Հայաստանում, որտեղ այլախոհությունը դրսևորվում էր երեք հիմնական ուղղություններով։ Սակայն այլախոհական պայքարի առանցքում Հայաստանի անկախության վերականգնման համար պայքարն էր։ 1966 թ․ հիմնադրվում է Ազգային Միացյալ կուսակցությունը, որը, ամբողջացնելով մինչև այդ հայ հայրենասիրական շրջանակներում քննարկվող գաղափարները, իր վրա է վերցնում Հայաստանի ազատագրության և պետականության վերականգնման շարժումը։ Այն իր նշանակությունն ուներ ոչ միայն Խորհրդային Հայաստանում, այլ նաև ամբողջ ԽՍՀՄ-ում։
Հոդվածի նպատակն է ուսումնասիրել և բազմակողմանի ներկայացնել Հայաստանի անկախության վերականգնման պայքարի ընթացքում Ազգային Միացյալ կուսակցության դերն ու նշանակությունը։
Նպատակն իրականացնելու համար խնդիր է դրվել հետազոտել և քննարկել Ազգային Միացյալ կուսակցության հիմնադրման նախադրյալները, գործընթացը, ծրագիրը, կանոնադրությունը։
Հետազոտությունը կատարվել է պատմական, պատմահամեմատական մեթոդների միջոցով։ Իրականացվել է պետական փաստաթղթերի, արխիվային նյութերի կոնտենտ վերլուծություն։
Հիմնավորվել է, որ Խորհրդային Հայաստանում ձևավորված անկախության շարժումը եղել է 17-19-րդ դարերի ընթացքում հայ ազատագրական շարժումների տրամաբանական գաղափարական շարունակությունը 20-րդ դարում՝ ընդդեմ Խորհրդային կայսրության։
Եզրակացությունն այն է, որ Խորհրդային Հայաստանում ընթացող անկախության շարժումը և դրա կազմակերպման համար հիմնադրված Ազգային Միացյալ կուսակցությունը շարունակել են մինչ այդ տարբեր դարերում ընթացած ազգային ազատագրական շարժումները՝ հասնելով հաղթական արդյունքի։

В статье рассматривается влияние проблемы денуклеаризации Украины на развитие российско-украинских отношений в 1990-е гг. Подробно описываются тяжелые переговоры о выводе с украинской территории советского тактического и стратегического ядерного оружия, которые сначала проходили в двустороннем формате между Россией и Украиной, а затем к ним присоединились США. Автор отмечает, что Россия стремилась сохранить монополию на владение данным видом вооружений на постсоветском пространстве. Вашингтон также не был заинтересован в увеличении количества ядерных государств, тем более на пространстве Содружества Независимых Государств. Позиция же украинской стороны отличалась непоследовательностью и противоречивостью. Автор объясняет, почему отказ Украины от ядерного статуса был необходим и отвечал интересам всех сторон, включая в первую очередь саму Украину. В частности, подписание Будапештского меморандума не только помогло снять напряженность в российско-украинских отношениях в середине 1990-х гг., стабилизировало международную ситуацию на постсоветском пространстве, но и позволило Украине получить международное признание и финансовую помощь. В статье наглядно опровергается тезис, достаточно популярный в современной Украине, о возможности сохранить за страной после коллапса СССР часть советского ядерного арсенала. Это было исключено в том числе и потому, что Украина не имела технической возможности обслуживать этот арсенал в новых условиях.

В статье рассмотрены особенности работы американских журналистов и корреспондентов на территории Советского Союза в двадцатых годах прошлого века. Особое внимание уделено деятельности журналиста Юджина Лайонса. Материалы, написанные Лайонсом в Москве во время работы корреспондентом информационного агентства UPI и прежде всего посвященные спасению экспедиции Нобиле и Шахтинскому процессу, отражают образ СССР, созданный в американской прессе конца 1920-х - начала 1930-х гг. Автор заявляет об отсутствии конфликта интересов.