Maqolada talabalarni xalqaro munosabatlar va diplomatiya sohasi kasbiy faoliyatiga yo‘naltirishda xorijiy tilning ahamiyati hamda xorijiy tilni o‘rgatishda samarali xalqaro muloqot ko‘nikma va kompetentsiyalarini shakllantirishning zarurligi atroflicha ko‘rib chiqiladi. Risolaning kirish qismida davlatlar va xalqlar o‘rtasidagi madaniyatlararo aloqalarning xalqaro munosabatlar tizimida tutgan o‘rnining ahamiyati yoritiladi. Voqealar shiddat bilan o‘zgarib borayotgan hozirgi murakkab zamonda dunyoning turli mintaqalarida xavsizlikni ta’minlash va hamkorlikni mustahkamlashda madaniyatlararo bog’liqlik va muloqotning ahamitiga baho beriladi. So‘nggi o‘n yillik davomida xalqaro munosabatlar sohasidagi mutaxassislar kasbiy tayyorgarlik darajasi va sifatiga qo‘yiladigan asosiy talablar qiyosiy tavsiflanadi. Asosiy qismda chet tillarini bilish darajasining xalqaro hamkorlik muvaffaqiyatiga va tashqi siyosat mahkamasiga yuklangan vazifalarni amalga oshirishda tutgan muhim o‘rni tahlil etiladi. Diplomatlar tomonidan mavjud til bilimlarini doimiy ravishda oshirib borish ularning kamolotga yetishlarida hamda diplomatik xizmat pog‘onasidan bardavom ko‘tarilishlarida muhimligi muallif tajribasi asosida talqin etiladi. Ushbu qismda diplomatik xodimlarning xoriji tilni o‘rganishlarida lingvistik, ijtimoiy-madaniy, sotsiolingvistik va diskursiv kompetentsiyalardan iborat mahorat ko‘nikmalarini shaklantirish masalasi muhokama qilinadi. Shuningdek, mazkur qismda diplomatik faoliyatda madaniyatlararo muloqot ko‘nikmalarini shakllantirish zarurligi bayon etiladi. Xususan, mentalitetdagi farqlar muloqot va muzokaralar jarayonida nutqiy to‘siqlarga olib kelishi ta’kidlanadi. Shu bois xalqaro munosabatlar sohasida ishlaydigan mutaxassislar kasbiy tayyorgarlik jarayonida tili o‘rganilayotgan mamlakatning ijtimoiy-madaniy muhiti, urf-odati va an’analarini atroflicha o‘rganishlari misollar bilan tahlil qilinadi. Risolada tarjimonlarga qo‘yiladigan talablar, tildagi mavjud shevalarni bilishning muzokaralar jarayoniga ta’siri, muhokama qilinadigan mavzularga xos atamalarni o‘zlashtirishning ahamiyati ta’kidlanadi. Xulosa qismida xorijiy til nafaqat muloqot vositasi, balki kasbiy faoliyat vositasi bo‘lgani uchun ta’lim jarayonida talabalarda chet tilida lisoniy va ijtimoiy kompetentsiyani hamda bilimlar asosida mahorat va ko‘nikmalarini shakllantirish ustuvor vazifa bo‘lishi ko‘rsatiladi.
Maqolaning maqsadi Amerika tadqiqotlarining tarixiy konteksti va zamonaviy dolzarbligini taqdim etishdir. Fanning asosiy paradigmalari va ularning ijtimoiy va madaniy kontekstdagi ahamiyati o‘rganiladi. Amerika tadqiqotlarining mustamlaka davrida paydo bo‘lganidan XX asr o‘rtalarida to‘liq ilmiy ixtisosga aylanishigacha bo‘lgan evolyutsiyasi va uning baynalmilalshuvini ko‘rib chiqiladi. Amerika tadqiqotlarining mavzusi, manbalari, geografik asoslari va usullari, shuningdek, ushbu sohadagi ba’zi zamonaviy tendentsiyalar tahlil qilinadi.
Rossiya-Ukraina mojarosining kuchayishi va Rossiyaga qarshi G’arbning keyingi sanktsiyalari Evroosiyo aloqasiga chuqur va keng qamrovli ta’sir ko’rsatdi. Bir tomondan, ushbu holatlar Shimoliy va Markaziy Evroosiyo koridorlarining Xitoy va Evropa o’rtasidagi tranzit yo’llari rolini sezilarli darajada kamaytirdi va dengiz transportiga geosiyosiy omillar ham tahdid solmoqda. Shu bilan birga, Rossiya-Evropa energetika savdo tarmog’i va infratuzilma aloqalari muhim o’zgarishlarga duch kelmoqda, neft va gaz quvurlari tez-tez siyosiylashtirilib, ularga qarshi turish va tahdid qilish kabi maqsadlarda foydalaniladi va shu bilan Evroosiyo aloqasi xavfsizligini buzadi. Boshqa tomondan, bu geosiyosiy o’zgarishlar, shuningdek, Rossiya va Belarus kabi Xitoy va Yevroosiyo iqtisodiy Ittifoqi (EAEU) mamlakatlari o’rtasidagi hamkorlikni chuqurlashtirish, Trans-Kaspiy xalqaro Transport yo’nalishi (TITR, o’rta koridor), Xitoy-Qirg’iziston-Ikkinchi O’rta yo’lakning bir qismi sifatida O’zbekiston temir yo’li va xalqaro Shimoliy-Janubiy Transport yo’lagi (INSTC). Ushbu fonda Rossiya, Xitoy, Qo’shma Shtatlar va Evropa har biri o’zlarining ulanish strategiyalarini ishlab chiqdilar, bu Evroosiyo ichidagi turli sub-mintaqalarning geosiyosiy dinamikasiga qarab “ulanish urushlari” yoki hamkorlikdagi tarmoq qurilishining turli xil o’zaro ta’sir stsenariylariga olib keldi. Shu nuqtai nazardan, Markaziy Osiyoning Evroosiyo ulanishidagi hal qiluvchi roli tobora ommalashib bormoqda va uni Evroosiyo ichida yangi ulanish markazi sifatida paydo bo’lishi va butun qit’ani qamrab oladigan ulanish tarmog’ini qurishga rahbarlik qilmoqda.
21-asrda davom etayotgan integratsiya jarayoni yangi xavfsizlik kun tartibiga, xususan, Xitoy va Markaziy Osiyo mamlakatlari o’rtasidagi transchegaraviy xavfsizlik bo’yicha hamkorlikka olib keldi. Ushbu yangi kun tartibi uchta asosiy tashvishlarni o’z ichiga oladi: tovarlar va odamlarning chegaralar bo’ylab harakatlanishi, transchegaraviy infratuzilma va chegaralar bo’ylab ma’lumotlar oqimi. Kelajakda transchegaraviy xavfsizlikni boshqarishning takomillashtirilgan mexanizmlari mintaqaviy fuqarolarning rivojlanish imkoniyatlariga yordam beradi. Shunga qaramay, transchegaraviy xavfsizlikning tobora murakkablashib borayotgan tabiati hukumatlardan terrorizmga qarshi kurash va jinoyatchilikka qarshi kurash kabi doimiy muammolarni, shuningdek, odamlar va ma’lumotlar oqimini engillashtirish kabi yangi muammolarni hal qilishni talab qiladi. Ushbu muammolarni hal qilish uchun Xitoy Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan hamkorlikni kuchaytirishi kerak.
Bu yil Xitoy Xalq Respublikasi tashkil etilganining 75 yilligi nishonlanmoqda. 75 yil davomida Kommunistik partiya rahbarligida Xitoy xalqi milliy mentalitetga mos ravishda rivojlanish yo‘lidan og‘ishmay, o‘ta qashshoqlikdan to‘liq farovonlikka erishish yo‘lini bosib o‘tdi. Xitoy oyoqqa turish, boy va qudratli bo‘lish uchun buyuk sakrashni amalga oshirdi va endi Xitoy modernizatsiyasi orqali kuchli davlat qurish va milliy tiklanish sari yangi bosqichga qarab bormoqda.
Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetida energetik diplomatiya va geosiyosat markazi tashkil etilgan bo’lib, u O’zbekistonning barqaror rivojlanishi va mamlakat milliy manfaatlarini xalqaro maydonda ilgari surish uchun nafaqat ilmiy-nazariy, balki amaliy ahamiyatga ega tizimli tadqiqotlar olib borishga mo’ljallangan.
Al-Farobiy nomidagi Qozog’iston milliy universiteti (KazNU) 10 yil 2024 iyun kuni “Afg’oniston yangi geosiyosiy va geoiqtisodiy voqelikda” xalqaro konferentsiyasini o’tkazdi. Uchrashuvda Qozog’iston, O’zbekiston, Tojikiston va Afg’onistondan kelgan tadqiqotchi va mutaxassislar bilan birgalikda Kaznuning yuqori lavozimli mulozimlari ishtirok etdi. O’zbekistondan jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) xalqaro aloqalar kafedrasi dotsenti Ulug’bek Xasanov va xalqaro ilg’or tadqiqotlar instituti (IAIS) katta ilmiy xodimi Islomxon Gafarov ishtirok etdi.
Ushbu “Yevropa bozoriga qanday eksport qilish kerak” jamoaviy monografiyasi asosan Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti olimlari tomonidan “Toshkent Jan Monnet Yevropa tadqiqotlari mukammallik markazi” loyihasi homiyligida tayyorlangan (O’zbekiston Respublikasi oliy majlisi qonunchilik palatasi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar kengashlariga qarashli 620528-EPP).-1-2020-1- UZ-EPPJMO-CoE)“EI ERASMUS + dasturi tomonidan qo’llab-quvvatlanadi.
Ushbu maqola huquq nazariyasidagi umumiy huquqiy tamoyillar tushunchasi, ularning huquqiy tabiati va huquqiy konsolidatsiyasiga bag’ishlangan. Adolat, tenglik, insonparvarlik va qonuniylik kabi Universal huquqiy tamoyillar davlat huquqiy siyosatining asosiy yo’nalishlari hisoblanadi. Maqolada, shuningdek, xalqaro huquqda huquqning umumiy tamoyillarining roli va ularning inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi, fuqarolik va siyosiy huquqlar to’g’risidagi xalqaro Pakt, 1966 yilgi iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to’g’risidagi xalqaro Pakt kabi asosiy xalqaro huquqiy hujjatlarda xalqaro huquqiy konsolidatsiyasi tahlil qilinadi. xalqaro huquqiy hujjatlar
Ushbu tadqiqot O’zbekiston iqtisodiyotidagi to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarning hozirgi holatini chuqur o’rganib chiqadi, uning so’nggi yillardagi tarmoq va mintaqalardagi tendentsiyalarini o’rganadi. Shuningdek, u FDINI rivojlantirishga qaratilgan islohotlarning ta’sirini baholaydi va hukumat e’tiborini talab qiladigan mavjud muammolarni hal qiladi. Tahlil xorijiy investitsiyalarni jalb qilish uchun muhim bo’lgan davlat muassasalari uchun sifat ko’rsatkichlarini baholashni o’z ichiga oladi. Maqola ko’proq xorijiy investitsiyalarni faol ravishda rag’batlantirish uchun institutsional muhitni yaxshilash bo’yicha puxta ishlab chiqilgan tavsiyalar bilan yakunlanadi.