ԿՈՄԻՏԱՍԻ ԿԵՐՊԱՐԸ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑՆԵՐԻ ՀՈՒՇԵՐՈՒՄ (2024)

Կոմիտասի կենսապատումը ցայսօր մնում է հետազոտողների ուսումնասիրության առարկան և չի դադարում նորանոր բացահայտումների աղբյուր լինելուց: Հոդվածի նպատակն է քննել Կոմիտասին նվիրված ժամանակակիցների հուշերի, մասնավորապես` մեծ հանճարի կերպարի կերտման առանձնահատկությունները: Այդ իմաստով փորձ է արվում ընդգծելու և ամբողջացնելու այն սկզբունքները, որոնք Կոմիտասի կերպարի ձևավորման հիմքում են: Հետազոտության նպատակով պայմանավորված՝ խնդիր ենք դրել հուշերը ներկայացնելու կառուցվածքային ներքին բաժանումներով՝ Կոմիտասն իբրև մարդ-անհատականություն, հոգևորական, երաժիշտ, մանկավարժ, բանահավաք, ընկեր և ոչ միայն: Սույն հետազոտության արդիականությունը պայմանավորված է այն պարզ իրողությամբ, որ Կոմիտասը՝ իբրև հայ ժողովրդի ոգեղեն աղբյուր, երբեք չի սպառվում. յուրաքանչյուր սերունդ նորովի է զորանում իրեն փոխանցված աղբյուրից: Ժամանակը հոսում է, փոխվում են մարդկային մտածողությունն ու հոգեբանությունը, սակայն մնայունի ու արժեքավորի գնահատման չափանիշները այսօր էլ արդիական են և ուսուցանող. դրա ակնհայտ ապացույցն են Կոմիտասի մասին գրված հուշերը:
Նյութի քննությունն իրականացվել է կենսագրական, նկարագրական և վերլուծական մեթոդներով: Հետազոտության արդյունքում հանգել ենք այն եզրակացությանը, որ ժամանակակիցների հուշապատումներում ներկայացված կոմիտասյան կյանքի իրադարձությունները՝ իբրև սրբազան մասունք ու ավանդ, պիտի փոխանցվեն ներկա և ապագա սերունդներին, որովհետև Պարույր Սևակի արտահայտությամբ՝ ոչ միայն ժողովուրդն է հանճարներ ծնում, այլև հանճարն է իր տաղանդով ժողովրդին վերածնում:

Биография Комитаса продолжает оставаться предметом исследований и источником все новых и новых открытий. Цель статьи – представить особенности воспоминаний современников о Комитасе, в частности, то, как создавался в них образ великого гения. Сделана попытка выделить и обобщить те принципы, которые легли в основу формирования образа Комитаса. Принимая во внимание цель исследования, мы поставили перед собой задачу представить воспоминания, разделив их на части: Комитас как личность, как духовное лицо, музыкант, педагог, собиратель народных песен, друг…. Актуальность настоящего исследования обусловлена тем, что, как духовный источник армянского народа, Комитас неистощим: каждое поколение обретает силу из переданного ему источника по-новому. Время течет, меняются мышление и психология людей, однако и сегодня по-прежнему актуальны и поучительны критерии оценки вечного и ценного: воспоминания о Комитасе – явное тому подтверждение.
Исследование проводилось с использованием биографического, описательного и аналитического методов. В результате исследования мы пришли к выводу о том, что представленные в воспоминаниях современников события жизни Комитаса в качестве священной реликвии и наказа должны быть переданы нынешним и будущим поколениям, поскольку, по выражению Паруйра Севака, «не только народ порождает гениев, но и гений своим талантом возрождает народ».

The life of Komitas has been a subject of research up to now and a source of new discoveries. The aim of the article is to present the peculiarities of contemporaries’ memoirs about Komitas, in particular, those, which highlight the peculiarities of the character of this genius. An effort has been made to discern and encapsulate the foundational principles that shaped the portrayal of Komitas. In line with the objectives of the study, we aim to present the memoirs by dividing them into segments that focus on different aspects of Komitas: as an individual, a spiritual figure, a musician, a teacher, a collector of folk songs, and a friend. The relevance of the present study is conditioned by the fact that Komitas serves as an endless spiritual wellspring for the Armenian people, offering each generation fresh insights from the enduring legacy he left behind. Time flows, people’s thinking and psychology change, however, even today the criteria for assessing the eternal and valuable are still relevant and instructive: the memories of Komitas are a clear confirmation of this.
The research was conducted using biographical, descriptive and analytical methods. As a result of the study, we came to a conclusion that the events of Komitas’s life, presented in the memoirs of contemporaries, as a sacred relic and testaments should be passed on to present and future generations, since, as Paruyr Sevak aptly states, “it is not only the people who produce geniuses, but the genius also revitalizes the people with their talent.”

Тип: Статья
Автор (ы): MНАЦАКАНЯН ЕВА
Ключевые фразы: Комитас, воспоминания, живой портрет, фольклор, народное творчество, армянская музыка, духовная музыка, трагедия народа

Идентификаторы и классификаторы

УДК
82-9. Прочие литературные жанры