О многозначности понятия интерпретации в музыкальном исполнительстве (2024)
«Интерпретация» в музыкальной исполнительской деятельности относится к числу наиболее часто используемых понятий и имеет достаточно широкий контекст применения. В данной статье рассматриваются коммуникативный, структурно-семантический и стилевой факторы многозначности анализируемого понятия.
Методология обусловлена особенностями исследования структуры исполнительской интерпретации. Теоретической основой послужили работы отечественных и зарубежных музыковедов, посвященные вопросам методики музыкального исполнительского искусства и, в частности, скрипичного исполнительства, а также работы по истории и теории музыки. Использовались методы сравнительно-исторического, типологического изучения, целостного, стилевого и исполнительского анализа. Определяются три основных фактора многозначности интерпретации в исполнительском музыкальном искусстве: коммуникативный, структурно-семантический и стилевой. Специфика коммуникативного фактора проявляется в субъективной направленности исполнительской деятельности к объективности замысла композитора, которая определяет выбор средств исполнительской выразительности и концептуальное содержание. Структура интерпретации представлена в виде организации комплекса средств исполнительской выразительности на трех основных уровнях: фоническом, синтаксическом и композиционном (Назайкинский). Параллельно этой организации средств музыкального языка и речи проявляется содержательный уровень, на трех этапах которого развитие художественных образов формирует сюжет, а его итоговое развитие приводит к выражению авторской концепции. Все средства исполнительской выразительности и компоненты содержания, участвующие в создании исполнительской интерпретации, обладают качествами стилевой специфичности, проявляющимися на различных уровнях стиля.
Различное сочетание и взаимодействие выразительных средств в пределах отмеченных факторов многозначности интерпретации – коммуникативного, структурно-семантического и стилевого – обеспечивают художественные особенности и степень индивидуальности исполнительской интерпретации.
“Interpretation” in musical performance is one of the most frequently used concepts and has a fairly wide context of application. This article examines the communicative, structural-semantic, and stylistic factors related to the polysemy of the analyzed concept.
The methodology is determined by the peculiarities of studying the structure of performance interpretation. The theoretical basis was the works of both domestic and foreign musicologists, focusing on the methods of musical performing arts and, in particular, violin performance, as well as historical and music theory works. Methods of comparative historical, typological, holistic, stylistic and performance analysis were used. Three main factors contribute to the polysemy of interpretation in performing musical art: communicative, structural-semantic and stylistic. The specificity of the communicative factor is manifested in the subjective orientation of performing activity towards the objectivity of the composer’s intent, influencing the choice of expressive tools and conceptual content. The structure of interpretation is presented as the organization of a complex of expressive performance tools at three main levels: phonic, syntactic and compositional (Nazaykinskiy). In parallel with this organization of musical language and speech tools, a content level appears, at three successive stages of which the development of artistic images forms the plot, and its final development leads to the expression of the author’s concept. All expressive performance tools and content components involved in creating a performance interpretation possess qualities of style specificity that manifest at various levels of style.
Various combinations and interactions of expressive tools within the noted factors of interpretation ambiguity – communicative, structural-semantic, and stylistic – provide artistic features and the degree of individuality of the performance interpretation.
Музыкалық орындаушылықтағы «интерпретация» ең жиі қолданылатын ұғымдардың бірі болып табылады және қолдану аясы өте кең. Бұл мақалада талданатын ұғымның көпмағыналығының коммуникативтік, құрылымдық-семантикалық және стилистикалық факторлары қарастырылады. Әдістеме орындаушылық интерпретация құрылымын зерттеу ерекшеліктерімен анықталады. Теориялық негіз отандық және шетелдік музыкатанушылардың музыкалық орындаушылық өнер әдістеріне және, атап айтқанда, скрипка орындауына арналған жұмыстары, сондай-ақ музыка тарихы мен теориясы бойынша еңбектер болды. Салыстырмалы-тарихи, типологиялық зерттеу, тұтас, стильдік және орындаушылық талдау әдістері қолданылды.
Орындаушылық музыкалық өнердегі интерпретацияның көпмағыналығының негізгі үш факторы анықталды: коммуникативті, құрылымдық-семантикалық және стильдік. Коммуникативті фактордың ерекшелігі орындаушылықтың композитор идеясының объективтілігіне субъективті бағыттылығында көрінеді, бұл орындаушылықтың құралдарын таңдауды және концептуалды мазмұнын анықтайды. Интерпретация құрылымы орындаушылықтың мәнерлеу құралдары кешенін ұйымдастыру түрінде үш негізгі деңгейде берілген: фоникалық, синтаксистік және композициялық (Назайкинский). Музыкалық тіл мен сөйлеу құралдарының ұйымдастырылуымен қатар мазмұндық деңгей пайда болады, оның үш дәйекті кезеңдерінде көркем бейнелердің дамуы сюжетті құрайды, ал оның соңғы дамуы авторлық концепцияны білдіруге әкеледі. Орындаушылық интерпретацияның құрылуына қатысатын барлық орындаушылық құралдары мен мазмұндық құрамдас бөліктері стильдің әртүрлі деңгейлерінде көрінетін стильдік ерекшелікке ие.
Интерпретацияның көпмағыналығының атап өтілген факторлары шеңберіндегі мәнерлеу құралдардың әртүрлі үйлесуі мен өзара әрекеттесуі – коммуникативтік, құрылымдық-семантикалық және стилистикалық – орындаушылық интерпретацияның көркемдік ерекшеліктері мен даралық дәрежесін қамтамасыз етеді.
